Da chăm đều mà mụn vẫn lên hoài? Vấn đề có thể nằm ở chính những thói quen khiến da nổi mụn như rửa mặt sai cách, sờ tay lên mặt, ngủ quên tẩy trang, chọn nhầm mỹ phẩm, ăn quá nhiều đồ ngọt… Bài viết này giúp bạn nhận diện 10 thói quen xấu và cách thay đổi từng bước.
1. Vì sao phải sửa “thói quen khiến da nổi mụn” trước khi đổi mỹ phẩm?
Rất nhiều người chỉ tập trung vào câu hỏi:
“Dùng sản phẩm nào cho hết mụn?”
nhưng lại bỏ qua những thói quen khiến da nổi mụn lặp đi lặp lại mỗi ngày:
-
Rửa mặt quá nhiều
-
Sờ tay, bóp mụn
-
Ngủ quên tẩy trang
-
Dùng đồ gây bít tắc, đổi sản phẩm liên tục…
Theo Hiệp hội Da liễu Hoa Kỳ (AAD), các thói quen chăm sóc da sai cách có thể làm mụn dai dẳng dù bạn đang dùng thuốc hoặc mỹ phẩm trị mụn chuẩn bài.American Academy of Dermatology+1
Nói đơn giản:
👉 Nếu không sửa thói quen khiến da nổi mụn, thì đổi bao nhiêu sản phẩm mới cũng chỉ “chữa cháy”, mụn rất dễ quay lại.
2. Thói quen 1: Rửa mặt sai cách (quá nhiều hoặc quá ít)
Đây là một trong những thói quen khiến da nổi mụn phổ biến nhất.
Sai thường gặp:
-
Rửa mặt 3–4 lần/ngày vì nghĩ da càng sạch càng bớt mụn
-
Dùng sữa rửa mặt tạo bọt mạnh, cảm giác “kin kít” mới thích
-
Hoặc ngược lại: hầu như không rửa mặt, nhất là buổi tối
Các tổ chức da liễu đều khuyến nghị:
-
Rửa mặt 2 lần/ngày (sáng – tối) bằng sữa rửa mặt dịu nhẹ là đủ.American Academy of Dermatology+2American Academy of Dermatology+2
Rửa quá nhiều hoặc dùng sản phẩm quá mạnh sẽ:
-
Làm mất lớp dầu tự nhiên bảo vệ da
-
Khiến da khô căng, dễ kích ứng nhưng vẫn đổ dầu
-
Gây mụn ẩn, mụn viêm do hàng rào da bị yếu đi
Cách thay đổi thói quen
-
Giữ thói quen rửa mặt 2 lần/ngày (sáng – tối).
-
Chọn sữa rửa mặt pH khoảng 5.5, ít bọt, dịu nhẹ.
-
Không kỳ cọ mạnh, không dùng scrub hạt to trên mặt.
-
Sau khi tập thể dục, nếu đổ nhiều mồ hôi: rửa lại bằng nước hoặc sữa rửa mặt dịu, không cần rửa 3–4 lần mỗi ngày.
3. Thói quen 2: Hay sờ tay lên mặt, tì cằm, áp điện thoại vào má
Tay, móng tay, màn hình điện thoại là ổ chứa:
-
Vi khuẩn
-
Bụi bẩn
-
Dầu thừa
AAD và nhiều bác sĩ da liễu đều nhấn mạnh: chạm tay vào mặt thường xuyên, nặn hoặc cạy mụn sẽ làm mụn viêm nặng hơn, dễ để lại thâm và sẹo.American Academy of Dermatology+2Cleveland Clinic+2
Thói quen khiến da nổi mụn kiểu này thường diễn ra vô thức:
-
Tì cằm lên tay
-
Gãi, chà xát vùng đang có mụn
-
Áp sát điện thoại bẩn vào má khi gọi
Cách thay đổi thói quen
-
Tập “nhắc mình”: tay = không chạm mặt (trừ khi đang skincare).
-
Lau màn hình điện thoại định kỳ bằng khăn giấy kháng khuẩn.
-
Khi ngồi học/đi làm, tránh tì cằm lên tay.
-
Nếu bị ngứa/khó chịu: dùng khăn giấy sạch thấm nhẹ, không gãi trực tiếp.
4. Thói quen 3: Ngủ quên tẩy trang, không làm sạch kem chống nắng
Kể cả khi bạn chỉ dùng kem chống nắng và chút kem dưỡng, việc không tẩy trang buổi tối vẫn là một thói quen khiến da nổi mụn rất nặng.
Kem chống nắng, bụi bẩn, dầu thừa cả ngày:
-
Tích tụ trên bề mặt
-
Bít tắc lỗ chân lông
-
Tạo môi trường thuận lợi cho vi khuẩn gây mụn
Các bác sĩ da liễu luôn nhấn mạnh: ngủ khi da chưa sạch là công thức hoàn hảo cho mụn đầu trắng, đầu đen và mụn viêm.American Academy of Dermatology+1
Cách thay đổi thói quen
-
Luôn tẩy trang buổi tối, kể cả khi chỉ dùng kem chống nắng.
-
Da mụn/nhạy cảm: ưu tiên nước tẩy trang micellar dịu nhẹ, sau đó là sữa rửa mặt dịu.
-
Nếu quá mệt, có thể dùng khăn tẩy trang không gây mụn (non-comedogenic) – nhưng đó là phương án dự phòng, không nên lạm dụng mỗi ngày.
5. Thói quen 4: Dùng sản phẩm gây bít tắc lỗ chân lông
Nhiều người không biết rằng makeup, skincare, haircare đều có thể là thói quen khiến da nổi mụn nếu lựa chọn sai.
Các sản phẩm chứa dầu nặng, sáp hoặc silicone khó trôi có thể:
-
Bít tắc lỗ chân lông
-
Gây mụn đầu trắng, đầu đen, mụn ẩn
AAD khuyến nghị người da mụn nên dùng sản phẩm ghi rõ:
-
“Non-comedogenic”, “non-acnegenic”, “oil-free” hoặc “won’t clog pores” để giảm nguy cơ gây mụn.American Academy of Dermatology+2American Academy of Dermatology+2
Cách thay đổi thói quen
-
Kiểm tra lại toàn bộ: kem nền, cushion, kem chống nắng, dưỡng ẩm, serum, sản phẩm tóc (wax, gel, dầu dưỡng…).
-
Ưu tiên sản phẩm có ghi non-comedogenic / oil-free.
-
Tránh kem nền/BB quá dày, lâu trôi nếu da đang dễ nổi mụn.
-
Nếu nghi ngờ 1 sản phẩm đang gây mụn, thử ngưng 2–4 tuần và quan sát.
6. Thói quen 5: Thay đổi sản phẩm trị mụn liên tục, không cho da thời gian
Một thói quen khiến da nổi mụn (và không bao giờ hết mụn) là:
-
Dùng sản phẩm A 5–7 ngày → không thấy cải thiện → đổi sang B
-
Thử liên tục B, C, D, E… mà không sản phẩm nào đủ lâu
AAD khuyến cáo:
-
Cần 6–8 tuần để thấy sự cải thiện rõ ràng với một sản phẩm trị mụn không kê đơn.
-
Việc liên tục đổi treatment dễ làm da kích ứng, break out nhiều hơn.American Academy of Dermatology+1
Cách thay đổi thói quen
-
Khi bắt đầu dùng sản phẩm trị mụn (BHA, benzoyl peroxide, retinoid…):
-
Dùng ổn định ít nhất 6–8 tuần (nếu không bị kích ứng nặng).
-
-
Không thêm nhiều treatment mới cùng lúc, rất khó biết sản phẩm nào hiệu quả/sản phẩm nào gây vấn đề.
-
Nếu sau 2–3 tháng dùng đúng cách mà mụn không cải thiện: nên đi khám da liễu.
7. Thói quen 6: Tự nặn mụn, cạy mài, bóp mụn
Đây là thói quen khiến da nổi mụn và để lại thâm sẹo kinh điển.
Các nguồn y khoa đều nói rất rõ:
-
Nặn mụn sai cách có thể đẩy vi khuẩn và bã nhờn xuống sâu hơn, làm viêm nặng hơn, tăng nguy cơ sẹo lõm, sẹo lồi và thâm.Wikipedia+2Cleveland Clinic+2
Cách thay đổi thói quen
-
Tập “cai” thói quen soi gương rồi bóp mụn/cạy mài.
-
Nếu mụn đã chín, đầu trắng rõ:
-
Nên đến spa/bác sĩ uy tín để lấy nhân đúng kỹ thuật.
-
-
Sau khi lấy nhân:
-
Skincare dịu nhẹ, chống nắng kỹ để hạn chế thâm sẹo.
-
-
Đặc biệt: không nặn mụn viêm, mụn bọc sâu, mụn đang sưng đỏ.
8. Thói quen 7: Ăn quá nhiều đồ ngọt, đồ ăn nhanh, đồ chế biến sẵn
Đây là “thói quen xấu” thuộc phần lối sống, nhưng ảnh hưởng trực tiếp đến da.
Một số nghiên cứu và các phòng khám da liễu ghi nhận:
-
Chế độ ăn nhiều đường, đồ ngọt, đồ chế biến sẵn, junk food có thể làm mụn nặng hơn ở một số người, thông qua cơ chế tăng đường huyết, tăng insulin, tăng viêm.New River Dermatology+1
Không phải ai ăn đồ ngọt cũng nổi mụn, nhưng với người da dễ nổi mụn, đây là yếu tố đáng để thử giảm bớt và quan sát.
Cách thay đổi thói quen
-
Giảm dần: nước ngọt, trà sữa, bánh kẹo, đồ chiên nhiều dầu.
-
Tăng: rau xanh, trái cây, thực phẩm ít chế biến (whole food).
-
Theo dõi da trong 4–6 tuần sau khi thay đổi chế độ ăn – nếu mụn giảm, bạn đã tìm được một “triggers” quan trọng.
9. Thói quen 8: Lười thay vỏ gối, khăn mặt, khẩu trang vải
Đây là thói quen khiến da nổi mụn nhưng nhiều người hay bỏ qua.
Vỏ gối, khăn mặt, khẩu trang vải có thể tích tụ:
-
Dầu thừa
-
Mồ hôi
-
Tế bào chết
-
Vi khuẩn
Một số phòng khám da liễu và bài viết chuyên môn ghi nhận: thói quen ít thay vỏ gối, dùng khăn bẩn có thể liên quan đến mụn vùng má, trán, cằm, đặc biệt là mụn ở người có da dầu.Coast Dermatology Medical Associates+1
Cách thay đổi thói quen
-
Thay vỏ gối 1–2 lần/tuần.
-
Khăn mặt: nên dùng khăn riêng cho mặt, giặt & phơi khô thường xuyên.
-
Khẩu trang vải: giặt sau mỗi ngày dùng, đặc biệt khi thời tiết nóng ẩm hoặc da đang mụn.
10. Thói quen 9: Để tóc bết, sản phẩm tóc chạm vào mặt
Tóc dầu, bết, hoặc dùng nhiều sản phẩm tạo kiểu (wax, gel, xịt bóng…) rồi để tóc xõa chạm vào mặt cũng là một thói quen khiến da nổi mụn, nhất là ở trán, thái dương, hai bên má.
Các tài liệu về mụn cho biết:
-
Dầu và sản phẩm từ tóc có thể chảy xuống trán, lưng, ngực, gây mụn ở các vùng này.Cleveland Clinic+1
Cách thay đổi thói quen
-
Gội đầu đều, nhất là khi tóc dễ bết/dầu.
-
Khi da mặt đang mụn:
-
Hạn chế để mái, tóc xõa chạm vào mặt.
-
Tránh để sản phẩm tóc (wax, gel, dầu dưỡng) dính trực tiếp lên trán/mặt.
-
11. Thói quen 10: Skincare theo trend, dùng quá nhiều sản phẩm và active
Đây là “thói quen thời đại TikTok”:
-
Layer 5–7 loại serum
-
Dùng cùng lúc AHA, BHA, retinoid, peel
-
Đổi liên tục theo trend “ai đó xài thấy da glass skin”
Một số bác sĩ da liễu cảnh báo về “glow trap” – hiện tượng da bị kích ứng, viêm, nổi mụn nhiều hơn vì routine quá phức tạp, nhiều active, không phù hợp loại da.New York Post+1
Cách thay đổi thói quen
-
Quay về routine cơ bản:
-
Sáng: rửa mặt dịu → dưỡng ẩm → chống nắng.
-
Tối: tẩy trang → rửa mặt → dưỡng ẩm (+ 1 treatment nếu cần).
-
-
Chỉ thêm 1 active mới mỗi lần, quan sát da ít nhất 2–4 tuần.
-
Ngừng chạy theo trend “người ta dùng gì, mình dùng nấy” – hãy quay lại câu hỏi:
“Da mình đang cần gì nhất lúc này?”
12. Cách xây lại routine thân thiện với da dễ nổi mụn
Sau khi nhận diện và sửa dần 10 thói quen khiến da nổi mụn, bạn có thể xây một routine đơn giản như sau:
Buổi sáng:
-
Sữa rửa mặt dịu nhẹ, pH ~5.5.
-
Kem dưỡng ẩm mỏng nhẹ, non-comedogenic.
-
Kem chống nắng SPF 30–50, oil-free, non-comedogenic.
Buổi tối:
-
Tẩy trang (nếu có kem chống nắng/makeup).
-
Sữa rửa mặt dịu nhẹ.
-
Treatment (BHA/retinoid/serum trị mụn…) – tần suất tăng từ từ.
-
Kem dưỡng phục hồi hàng rào da.
Đừng bỏ lỡ các nội dụng trên, xem thêm bài:
13. FAQ: Thay đổi thói quen có đủ để hết mụn không?
1. Chỉ sửa thói quen mà không dùng thuốc/sản phẩm trị mụn thì có hết mụn không?
-
Với mụn nhẹ, mụn do chăm da sai, bít tắc…: sửa thói quen khiến da nổi mụn + skincare đúng có thể cải thiện rất nhiều.
-
Với mụn trung bình – nặng, mụn bọc, mụn nang, mụn do nội tiết: thường cần thuốc & điều trị da liễu kết hợp.
2. Mất bao lâu để thấy da cải thiện sau khi đổi thói quen?
-
Thường cần ít nhất 4–8 tuần để da “ổn định” và bớt lên mụn vô cớ.
-
Mụn là quá trình lâu dài, không thể “qua đêm”.
3. Nếu đã đổi thói quen, dùng skincare dịu mà vẫn nổi mụn nhiều thì sao?
-
Lúc đó nên:
-
Ghi lại các sản phẩm đang dùng, tần suất.
-
Đi khám bác sĩ da liễu để được kê đồ mạnh/thuốc phù hợp (benzoyl peroxide, retinoid kê đơn, kháng sinh, isotretinoin… tuỳ mức độ).JAAD+1
-
14. Kết luận: Bắt đầu từ những việc nhỏ, da sẽ thay đổi dần
Thói quen khiến da nổi mụn không phải là thứ thay đổi trong 1 ngày, nhưng:
-
Chỉ cần bớt sờ tay lên mặt
-
Luôn tẩy trang & làm sạch kem chống nắng trước khi ngủ
-
Chọn sản phẩm không gây bít tắc
-
Giữ routine đơn giản, kiên trì
-
Quan tâm hơn đến khăn mặt, vỏ gối, tóc, khẩu trang…
là bạn đã đi được một nửa chặng đường trên hành trình da bớt mụn, bớt kích ứng.